Annem Güneş Sezai Akmen anısına..
KADIN DAYANIŞMASINI TAÇLANDIRAN ŞEHİR TİYATROSU OYUNU
"ÇIN SABAHTA"
Sıcacık duygularımıza yine duygusal dokunuşları olan ve aslında büyük hayalleri olmayan iki kadının 1980 sonrası etkileşimini de hikayesine katan yazar Nezihe Meriç ile ‘Çın Sabahta’ oyunuyla ölümünün onuncu (10) yılında yönetmen ve oyuncu kimliğiyle Hülya Karakaş sayesinde Haldun Taner Sahnede buluştuk.
HER SABAH YENİ UMUT VE ‘ ÇIN SABAHTA’..
Güneşin ışıklarını yeryüzüne yolladığı ilk dakikalar ,henüz karanlığın yerine tam çekilmediği arada kalmışlığın kısa süreli sabaha göz kırptığı , ilk hali olarak tanımladığımız çın sabahta Nezihe Meriç için umuda dair bu öyküsüne başlık olmuştur.
Çın Sabahta oyunu farklı sınıftan iki kadını, farklı yaşlarda, farklı beklentileriyle yoğurmuş içine 1980 sonrası etkileri yine farklı algılamalarını katmış.Tesadüflerden uzak yazarın özenle komşu yaptığı bu iki kadının özde kadın ve ona bağlı tüm özelliklerde önce birbirlerine karşı ardından ortak duruşlarının hikayesini yazar Meriç oluşturmuştur. Güneş ve Feriha adlı iki kadından özellikle tüm çektiği sıkıntıların kendisinde hayata bakış anlamında güç kazandıran oluşumunda evine kavuşma mutluluğunu diğer yaşadıklarını öteleyerek sahiplenen Feriha’nın temiz ,duru ,içten halleri gerçekten oyunda içimizi ısıtmıştır .Güneş’in sahip oldukları şeylerin ötesinde bulunduğu sosyal yapı ve kaçışına neden olan sebepler ve yenik düşebileceği olası duygusal değişim bize Feriha’nın güçlü yanını bir kez daha göstermiştir.
İki kadın Feriha ve Güneş ‘in hayatı algılayış biçimleri geldikleri yer nedeniyle elbette farklı olmuş, bunun bahanesi de asla düşünülmemiştir. Devrimci özellikleriyle Güneş ile sade fakat zorlu yaşamında Feriha güç birliği yaparak hayatı sorgulama farklılıklarına rağmen yeni oluşan özde bu iki birleşmeyi, buluşmayı iki kadında başarabilmişlerdir.
Feriha’nın oyun sonunda kendi kısıtlı sınırları içinde değişimiyle varlık sebebini yine kendince zorlaması ve sorgulaması Güneşten etkilenişini ifade ederken Güneş’inde gerçek anlamda Feriha dokusunun kadınca motiflerine yakınlık duyması birleştirici ve yapıcılığın sade örneğini hazırlamıştır.
KADIN ÜZERİNE YAZAR ,YÖNETMEN VE OYUNCU DOKUNUŞLAR!
Yazar Nezihe Meriç’in kadın olması, kadın üzerine dokunuşların başarısını oyuna getirmiş buna kendisini oldukça iyi tanıyan başarılı yönetmen-oyuncu Hülya Karakaş’ın oyuna imza atması, sahne ortaklığında Ayşe Gündüz Demirci ve dramaturgi koltuğunda Hatice Yurtduru’nun kadın olarak katılımlarını sağlaması oyunun başarısında kadınca ortak katkıları yükseltmiştir.
Oyunda kadınca özellikleri sıradanlaştırmamış olmak her sabaha, her yeni başlayan güne umutla bağlantısını eskitmeden, aydınlık yarınlara kadınca dokunuş duygusallığına sahip çıkmanın akılla dengelemesinde kadın pratikliği ve üstünlüğü ile her iki kadında ortak süreçlerde kendini tamamlayabilmiştir.Farklılıklar zenginliğe dönüşebilmiş ,alışkanlık ötesi sevginin, merhametin,dostluğun örtüşmesi umut için tazelenmiş olarak iki farklı kadın üzerinden işaret vermiş. Sabahın ilk halleri oyunda yine farklı duyarlılık ve etkileşimde onlara ( İki kadına) aydınlığı sunabilmiştir.
YÖNETMEN HÜLYA KARAKAŞ….
Nezihe Meriç ile yıllara dayanan dostluk ile daha evvel yazar üzerine yapmış olduğu çalışmanın birikimi Hülya Karakaş için gerçek hazine niteliğinde bilgi edinimiyle kendisini güçlendirmiş.Bu çalışmanında sevdiği ,çözümlediği yazar için vefa niteliği taşıması anlamında yönetmence başarılı performasını daha da zirveye taşıtmıştır.
Farklı özelliklere sahip kadınları( İki kadın) ortak özellik anlamında yönetmen Hülya Karakaş kadın formülünde üst başlık olarak yazara paralel görüşte toplamış,alt başlıklarda ise sosyo-ekonomik farklıllıkların ortaya çıkardığı düşünsel ve öğretimsel güçlü koordinatları naif çizgide bırakmış ama çok önemli güncellemeyi unutmamış, iletişimde fazlaca dokuyu açarak yine sevgi, alışkanlık, etkileşimde paralelliği kadınlarda öne çıkarmıştır.Farklı özellikleri akış içinde yumuşatmayı, yazarın akıcı uslubuyla hep umuda göz kırpan kadınları gönülden ışığa çağırmıştır.
Oyuncu Hülya Karakaş önceki yıllarda aynı oyun deneyimini bu sefer olgun kimliğinde Feriha Karakteriyle örtüştürmeyi tercih etmiştir. Yaşsal anlayışın ortaya çıkardığı haklı değişiklik Karataş’a Feriha kimliğiyle duruşta yumuşak,zorlukları yenmenin haklı huzuru ile duru temiz,sevmeyi –sevgiyi bırakmamış ,küçük mutlulukların hayatını güzelleştirmesine izin vermiş, başını soktuğu evinde kendini mutlu olarak çın sabaha hazırlamış kadında değişimin de yollarını kesmemiştir. Oyunculuk performasında beden dilini de başarıyla kullanan ,sessiz olduğu anlarda bile seyircisini yakalayabilen ,partnerinin oyunu üzerinde baskıdan uzak tecrübesini en yalın anlamda paylaşabilen oyunculuğuyla seyircinin alkışlarını yürekten hak etmiştir.
Ayşe Günyüz Demirci oyunda Güneş kimliğiyle seyircisini karşılıyor. Genç, devrimci, sosyo ekonomik durumu ve öğretim düzeyi yüksek ,beklenti ,düşünce anlamında Feriha’nın rekabet edemeyeceği, istemediği şeylerin üstesinden gelememenin düşünsel anlamda zorladığı ,kabullenememekten kaynaklanan dürtülerinin kendisini tıkadığı anda komşu Feriha’nın iyileştirme belki de uyumsuzluğun getirdiği bilmediği uyumu kadınca özelliklerin sevgi,şefkat,iyimserlik anlayışında buluşturduğu ,içine dönük kimliğiyle Güneş ‘inde çın sabahta ışığı görmesi tüm zorluklarıyla ona da ulaşabilmiştir. Bu büyük değişimi ,oyunculuk anlamında geçişleri doğru,sakin ve anlamlı vurgularıyla Ayşe Gündüz Demirci bulmuş, Feriha ile kurulan karşıtlığın değişime uğramasında ve duygusal geçişlerin doğru açılımına yine oyunculuk başarısıyla cevap vermiştir.
EMEĞİ GEÇENLERE TEŞEKKÜRÜMÜZ ….
Dramaturg Hatice Yurtduru,Müzik Cihan Kurtaran,Sahne –Kostüm Tasarımı Almila Altunsoy,Işık Tasarımı Mahmut Özdemir ,Efekt Tasarımı Nesin Çoşkuner, Video Tasarımı Mustafa Emin Duman ve koroyu oluşturan sanatçılarla , oyunun başarılı olmasında emeği geçen herkese teşekkürlerimizi sunmak isterim.
Füsun AKMEN BALKAYA
Haldun Taner Sahnesi Kadıköy –İst.